Gaztenek programaren esparruaren barruan aurten negozioak sortu nahi dituzten 23 gazteri ematen die aholku LORRAk
Bizkaiko lehen sektoreko ekintzailetzak pandemia aurreko maila berreskuratu du. Alerta sanitarioak proiektu berrien sorkuntza aldi baterako geldiarazi ondoren –iaz 13 proiektu egon ziren–, aurten LORRAk 2022an negozioak sortu nahi dituzten gazteei ematen die aholku. Horiek guztiak Gaztenek programan kokatzen dira. Programa hori HAZI Fundazioak koordinatzen du, Bizkaiko Foru Aldundiarekin batera, eta horretan LORRA ekintzailetzari laguntzeaz arduratzen da.
Nekazaritza eta abeltzaintzako kudeaketa-zentro gisa, LORRAk gazte ekintzaile horiei lagunduko die bost urtez programak ezarritako ibilbide osoan. Eskabidean bertan, monitorizazioan eta enpresa-plana egitean hasten da laguntza, eta dirulaguntzak eskatu arte irauten du; emaitza positiboa izan ondoren, urte horretan negozioa ezartzean, eta eskuragarri dauden laguntza-plana eskuratzen da.
Ondoren, jardueraren tutoretza egiten da, bost urteko epea amaitu arte, epe horretan negozioa sektorean erabat sartuta dagoela eta aholkularitza-zerbitzurik gabe jarraitzeko prest dagoela uste baita. Jarraipen horretan, LORRAko talde teknikoak helburuak, arazoak eta ilusioak partekatzen ditu lehen sektoreko ekintzailetzaren alde egiten dutenekin. “Ekintzailetza-prozesu guztietan zailtasunei eta ziurgabetasunei aurre egin behar izaten zaie, baina kasu honetan esan dezakegu proiektu berri gehienak urtez urte sendotzen direla eta laguntzako lehen bost urte horietatik aurrera jarraitzen dutela”, adierazi du LORRAko kudeatzaile Martín Uriartek.
Hasiera batean 26 eskabide aurkeztu ziren programara, eta horiek Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza-plana zabaldu aurreko balorazio-batzordean aztertu ziren. Halaber, aurreko ekitaldietako hamaika espedienteren enpresa-planak handitu edota aldatu ziren, ekitaldi horretan inbertsioak gehitzen dituztenak edo planak zertxobait aldatzen dituztenak. Horietatik, 23 espediente aldekotzat jo ziren; izan ere, espediente horietako batek sartzeko unea atzeratzea erabaki zuen, eta bi atzera bota ziren, sartzeko behar bezain helduak ez zirela uste izan zelako. Aldeko espedienteetako batzuk baimenak eta lizentziak lortzeko baldintzapean daude.
Ekintzaile guztiak –9 emakume eta 14 gizon– 22-40 urte bitartekoak dira. Nabarmentzekoa da lehendik badauden ustiategietan belaunaldi-ordezkaketa egiteko langile asko sartu direla, 14 pertsona, eta hori oso positiboa da sektorea gaztetzeko; gainerako 9ak berriak dira. Martín Uriarterentzat hori “datu itxaropentsua da, azken erroldako datuen arabera erretiroa hartzeko batez besteko adinean dauden profesionalak dituen sektore batean. Bizkaian, ustiategien titularren % 10 baino ez dira 40 urtetik beherakoak. % 48,5 40-65 urte bitartekoak dira, eta titularren % 41, 65 urtetik gorakoak”.
Aurten instalatu nahi diren ustiategi berri horien jarduerari dagokionez, aniztasun handia dago. Guztira, 11 baratze-ustiategi daude berotegian, kanpoko baratzedunak edo hori gabe, prozedura ekologiko eta ohiko prozeduren araberakoak. Horietako bat saltsak, ontzaileak eta pastak era ekologikoan egiteko da, eta beste bi, kiwiak edota sagarrondoak landatzeko. Gainera, haragitarako 5 behi-ustiategi daude, esnetarako behi-aziendako 2, gazta edota esnekietara eraldatuta edo eraldatu gabe, erruteko 2 hegazti-hazkuntza, txerri-azienda estentsibo 1 eta nitxo berriak, hala nola ahabia-ekoizpena edo Endurance zaldi-hazkuntza (kirolerako).
Ustiategi ekologikoen hazkunde-joerari eutsi zaio. Proiektu berrietatik 7tan, nekazaritzako eta ekologiako ustiapen-prozedurak erabiltzen dira, animaliak nahiz landareak ekoizteko.
Belaunaldi-ordezkapeneko ustiategien artean, hauek nabarmentzen dira: lehendik badauden haragitarako behien 5 ustiategi; horietako batzuk kontsumitzaileari zuzenean saltzen diote; beste bat, gizentzeko oiloekin eta beste batzuk zaldi- edota ardi- eta ahuntz-azienda osagarriekin; 4 ordezko daude baratzezaintzan; 2, esnetarako behien ustiategi dira eta frutagintzan dihardute; 2, erruteko hegazti-hazkuntzan –landetako arrautzak– eta 1,txerri-azienda estentsiboan.
Joan den ekitaldian, 2014tik 2021era bitartean irekitako 210 espedienterekin lan egin du LORRA taldeak, eta horietatik 21 itxi ditu, eta ustiategi horiek jarduera laguntza-zerbitzurik gabe jarraituko dute aurrera. Bigarren, hirugarren edota laugarren urtean ezartzeko bidean dauden beste 94 espedienteren tutorizazioa egin da. Era berean, 54 espediente berriei laguntza eman zaie, eta horiek 2021/22 ekitaldian ezartzen hasi dira eta datozen ekitaldietan sartuko.